نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی.
2 استادیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
چکیده
کلیدواژهها
مقدمه
هماهنگی بین حقوق و اخلاق مورد توجه قانونگذاران دنیا بوده است. حقیقت آن است که قطع ارتباط بین
حقوق و اخلاق، چه به نفی ارتباط بین قواعد و مقررات اخلاقی و حقوقی بینجامد و چه به پذیرش دوگانگی بین
مفاهیم و ادراکات حقوقی و اخلاقی و درنتیجه به تمایز و جدایی آن ها منتهی شود، حقوق را به یک علم غیرارزشی
تبدیل خواهد کرد. گفتگو از نسبت بین حقوق و اخلاق در ساحت های حقوق خصوصی، کیفری، عمومی و بین
الملل هر یک ویژگی های خود را دارد. در حوزه حقوق خصوصی نیز ، این بحث در هر یک از تعهدات و
مسئولیت های قراردادی و قانونی از مختصات ویژه ای برخوردار است. مساله حسن نیت در مسئولیت مدنی یکی از
محورهای بحث نقش قواعد اخلاقی در حقوق خصوصی است.در واقع مساله این است که آیا قواعد مدنی در تحمیل
جبران یا تحمل خسارت هیچ تفاوتی بین یک شخص با حسن نیت و شخص با سوءنیت نمی گذارد؟ مثلاً آیا
تفاوتی بین خطاکار عمدی و با سوءنیت و خطاکار باحسن نیت از نظر میزان مسئولیت مدنی وجود ندارد؟ که در این
پژوهش مرزها، شرایط و حوزه این تأثیر و مصادیقی از آن در نظام فقهی و حقوقی و به ویژه در حوزه مسئولیت
مدنی مورد بررسی قرار می گیرد. قلمرو این بحث محدود به نقش حسن نیت درحوزه مسئولیت مدنی می باشد .
اگرچه مسئولیت مدنی در مفهوم عام شامل مسئولیت قراردادی نیز می گردد، لکن جهت محدود کردن بحث و
ارتباطی که مسئولیت قراردادی با حقوق قراردادها به ویژه در حقوق ایران دارد و به دلیل پژوهش هایی که در مورد
نقش حسن نیت در قراردادها انجام شده است، در این تحقیق به تأثیر حسن نیت در مسئولیت قراردادی یعنی آثار
نقض خیرخواهانه قرارداد، پرداخته نمی شود . این تحقیق در سه فصل نگارش شده که فصل نخست عهد ه دار
شناسایی و بحث در خصوص مفهوم حسن نیت و سوء نیت و ارتباط آن دو است و سپس در فصل دوم نقش
حسن نیت در مبانی مسئولیت مدنی در فقه و حقوق ایران و میزان تأثیر آن مورد بررسی قرار گرفته است و در فصل
پایانی نقش حسن نیت در ارکان مسئولیت مدنی و عوامل رافع آثار آن مورد بررسی قرار می گیرد.
-1 معرفی حسن نیت
در این فصل از یک سو، به بررسی مفهوم حسن نیت می پردازیم و از سوی دیگر، طبق قاعده شناخته شده ای که
لازم است مفهوم « حسن نیت » برای شناسایی دقیق مفهوم ؛« اشیا با اضداد خود شناخته می شوند » : می گوید
نیز مورد بازشناسی قرار گیرد. « سوءنیت »
-1-1 حسن نیت
در این مبحث ابتدا مفهوم لغوی حسن نیت و سپس مفهوم حقوقی آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
الف) مفهوم لغوی
نیکوشدن،